
انواع دیسک های ترمز و ویژگی های آن ها
سیستم ترمز همواره یکی از اصلیترین بخشهای هر خودرو است که نقش مهمی در ایمنی رانندگی ایفا میکند. این سیستم انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها، از اجزای مختلفی تشکیل میشوند. دو ترمز رایج در خودروها، ترمز کاسهای و ترمز دیسکی است. امروزه در اکثر خودروها از ترمز دیسکی بیشتر استفاده میشود؛ زیرا امکان اجرای سیستمهای پیشرفتهای چون ABS و EBD روی آنها فراهم است. در این مقاله به انواع دیسک های ترمز، کاربرد آنها و … میپردازیم.
با اتو مگ همراه باشید.
دیسک ترمز چیست؟

دیسک ترمز در واقع بخشی از سیستم کلی ترمز ماشین است. هر سیستم ترمز دارای چند بخش است:
- لنت ترمز
- کالیپر
- روغن ترمز
- بوستر
- دیسک
هر کدام از این بخشها انواع مختلفی دارند که بر اساس نوع خودرو، بهکار گرفته میشوند. دیسک ترمز نیز از این امر مستثنی نیست و انواع مختلفی دارد که هر یک، ویژگی خاص خود را دارند. جالب است بدانید که تا امروز، ترمزهای دیسکی، بهترین ترمزی هستند که برای خودروها طراحی و مورد استفاده قرار گرفتهاند. زیرا امکان متوقفسازی انواع خودروها، چه سبک چه سنگین، و حتی لوکوموتیوها را هم دارند!
در سیستم ترمز دیسکی، دیسک به قسمت متحرک چرخ و کالیپر به بخش ثابت آن، متصل است. کالیپر با انتقال فشار ناشی از روغن ترمز به دیسک، سرعت دیسک را کاهش داده و آن را متوقف میکند. در نتیجه این فرآیند سرعت خودرو نیز کاهش یافته و متوقف میشود.
انواع دیسک های ترمز
دیسک ترمز را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- دیسک ترمز یکپارچه یا معمولی
- دیسک ترمز هوا خنک
البته دیسک ترمز را میتوان از نظر آلیاژ بهکاررفته در ساخت آن نیز به انواع مختلف تقسیمبندی کرد که هر کدام، بنا بر تشخیص سازنده بر اساس نوع و نیاز خودرو مورد استفاده قرار میگیرند:
- فولاد ضد زنگ
- کامپوزیت ماتریکس آلومینیوم
- سرامیک کربن
- چدن خاکستری
- آلیاژهای تیتانیوم
دیسک ترمز یکپارچه یا معمولی

سادهترین نوع دیسک ترمز، دیسک معمولی است که دارای یک سطح صاف است. در واقع این نوع دیسک را میتوان یک صفحه آهنی توپر با ضریب حرارت پایین دانست. قالبگیری دیسکهای معمولی، اغلب بهصورت یکپارچه انجام میشود. با توجه به اینکه جنس فلزی و وزن سنگینی دارند و همچنین هوایی وارد آنها نمیشود، بدیهی است که امکان کاهش دمای سیستم ترمز را نداشته باشند. این موضوع به کالیپر آسیب رسانده و موجب افزایش مصرف لنت ترمز میشود.
از همین رو اغلب خودروهایی که این دیسک ترمز برایشان بهکار رفته است، ترمزگیری خوبی ندارند و حین رانندگی در شهر (بهویژه اگر سیستم ترمز ضدقفل نداشته باشند) حرارت ترمز بسیار بالا میرود.
دیسک ترمز هوا خنک

دیسک ترمز خنکشونده معمولا به شکل دایره است که درون آن فضایی برای جریان هوا تعبیه شده است. این دیسکها اغلب متشکل از فولاد یا آلومینیوم هستند. دیسک ترمز هوا خنک بهواسطه جریان هوا، دمای سیستم ترمز را کاهش داده و فرآیند ترمزگیری را بهبود میبخشد. با پیشرفت روز افزون فرآیند خنکسازی سیستم ترمز و عبور هوا از دیسکها، انواع دیسک های ترمز هوا خنک طراحی شده است که در ادامه به برخی از آن اشاره میکنیم:
1. دیسک سوراخدار
همانطور که از نام این دیسک انتظار میرود، روی سطح آن، سوراخهایی تعبیه شده است. هدف از طراحی این سوراخها، انتقال و خروج حرارت، آب و گاز از سطح دیسک ترمز بهمنظور بهبود عملکرد سیستم ترمز است. اما این سوراخها میتوانند استحکام دیسک را نیز کاهش دهند. به ویژه اینکه رانندگی مداوم با سرعت بالا احتمال شکستن این نوع از دیسک ترمز را افزایش میدهد.
2. دیسک شیاردار
در طراحی این دیسکها نیز شیارهایی روی سطح دیسک قرار داده شده است که مواد مضری که حین تماس لنت با دیسک ایجاد میشود را از روی سطح آن جمع میکنند. این نوع دیسک ترمز توانایی بیشتری برای مقابله با فشارهای بالا را دارد و از همین رو بیشتر در خودروهای مسابقهای کاربرد دارد. لازم به ذکر است که طول عمر این نوع دیسک نیز نسبت به دیسک سوراخدار، بیشتر است اما گاهی شیارهای موجود، موجب ساییدگی لنت ترمز میشود.
3. دیسک موجدار
در گذشته از این دیسک بیشتر برای موتورهای مسابقهای استفاده میشد اما پس از مدتی، آئودی روی این دیسکها سرمایهگذاری کرد. برای شروع، در برخی از مدلهای برتر خود، از آن استفاده کرد و در واقع معرف دیسک ترمز موجدار به کل جهان شد. به مرور سایر خودروسازیها نیز متوجه مزایای متعدد این دیسک ترمز از جمله وزن سبک و تخلیه حرارتی بهتر آن شدند و از آن در محصولات خود استفاده کردند.
طراحی ظاهری انواع دیسک های ترمز موجدار به این صورت است:
- کنگرههای موجمانند در فضای خارجی
- دو سطح سوراخدار
- یک صفحه شیاردار کوچک بین دو صفحه سوراخدار
4. دیسک مختلط
این نوع دیسک ترمز با طراحی شیار و سوراخ در کنار هم و بهصورت یکپارچه تولید میشود. آب، حرارت و گاز را بهراحتی از روی سطح منتقل میکند که موجب کاهش اصطکاک لنتها میشود.
جمع بندی
در تمام مطالب فوق سعی کردیم در مورد انواع دیسک های ترمز و ویژگیهای هر کدام صحبت کنیم. بهترین دیسک ترمز توسط سازنده و متناسب با نوع خودرو و قابلیتهایش، انتخاب میشود. برای خرید خودرو با بهترین دیسک ترمز لازم است مشخصات خودروهای مورد نظر را دقیق مورد بررسی قرار دهید تا در آینده پشیمان نشوید!