کروز کروز کنترل تطبیقی | یکی از چالش‌های بزرگ رانندگان، به ویژه افرادی که زیاد در جاده و آزادراه‌های بین شهری رفت و آمد می‌کنند، حفظ سرعتشان در محدوده‌ای مجاز است. در همین رابطه زمانی که برای مدتی طولانی بر روی مسیری صاف و اصطلاحاً کفی رانندگی می‌کنیم، از این کار خسته شده که برای فرار از این شرایط به افزایش سرعت روی می‌آوریم. امری که ممکن است به افزایش احتمال بروز حادثه یا جریمه شدن توسط پلیس منجر شود. این در حالیست که ممکن است به دلیل یکنواختی حالت پاها روی پدال گاز، در مسیرهای طولانی دچار پا درد نیز شویم.
به همین منظور شرکت‌های فراوانی تصمیم گرفتند تا با تعبیه یک سیستم «اتو پایلوت»، در شرایطی که بدان اشاره شد، بخشی از بار رانندگی را از روی دوش رانندگان بردارند. با توجه به این مطلب می‌توان گفت نخستین کارخانه‌ای که به شکل امروزی سیستم کروز کنترل را روی خودروهای خود پیاده کرد جنرال موتورز بود. در همین رابطه در اواخر دهه 60 میلادی بود که سامانه‌ای به نام “Speedostat” که عملاً یکی از مصادیق طراحی خودرویی لوکس بود روی برخی از خودروهای کرایسلر سوار شد. زمانی که شرکت مذکور میزان محبوبیت و بازدهی این سازوکار را دید، آن را با نام کروز کنترل روی کادیلاک‌های خود تعبیه نمود و پس از آن شرکت‌های بیشتری به استفاده از این سامانه علاقمند شدند. گفتنیست امروزه نه تنها در میان محصولات مدیران خودرو ، بلکه در ساختار بسیاری از اتومبیل‌های تماماً ساخت داخل نیز کروز کنترل وجود دارد.
کروز کنترل چیست؟
به زبان ساده کروز کنترل سامانه‌ای خودکار برای نظارت و حفظ سرعت وسایل نقلیه موتوری در مقدار مطلوب راننده است (مثلاً 80 کیلومتر بر ساعت) که اساس کار آن بر پایه کنترل جریان سوخت که به پایداری سرعت منجر می‌شود استوار است. این سازوکار که امروزه به صورت دیجیتالی در اختیار رانندگان قرار می‌گیرد، پس از ست شدن این امکان را به ما می‌دهد تا با کمک ولومی که زیر دستمان (معمولاً روی غربیلک فرمان) قرار دارد، سرعت را افزایش و کاهش داده یا روی عددی مشخص ثابت نگه داریم. گفتنیست به محض فشردن پدال گاز یا ترمز، کنترل سرعت خودرو مجدداً به خود راننده باز می‌گردد.
مزایا و معایب استفاده از کروز کنترل
همانطور که در مقدمه این مطلب گفتیم، کروز کنترل مناسب مسیرهای طولانی، کم پیچ و تاب و خلوت است. پس استفاده از آن در شرایط مذکور سبب می‌شود تا راننده فونیکس یا هر محصول دیگری کمتر خسته شود. از آنجایی که برخی دوربین‌های ثبت سرعت بسیار حساس هستند، استفاده از آن برای افرادی که معمولاً برای سرعت زیاد جریمه می‌شوند مفید است. از طرفی دیگر به دلیل اینکه مانع از تغیر سرعت‌های مکرر و گاز و ترمز‌های بی‌دلیل می‌شود، به کاهش استهلاک خودرو و مصرف سوخت آن نیز کمک می‌کند.
اگر موارد فوق را مزایای استفاده از کروز کنترل بدانیم، قاعدتاً مواردی که در ادامه می‌آوریم باید معایب آن باشند. اما حقیقت این است که موارد زیر عیب این سازوکار لحاظ نمی‌شوند، چرا که اصولاً خارج از چارچوبی هستند که کروز کنترل در آن‌ها تعریف شده‌اند. در نتیجه شاید بتوان آن‌ها را کاستی یا محدودیت‌های این سیستم نامید و نه عیب آن!
با توجه به این مطلب، نخست اینکه از کروز کنترل در همه شرایط جوی نمی‌توان استفاده کرد. استفاده از آن در مسیرهایی منحنی نظیر دور میادین یا جاده‌های ناهموار دشوار است. استفاده از آن ممکن است باعث کاهش توجه راننده به اتقافات پیرامونی شود. بواسطه شتاب ناگهانی ناخواسته ممکن است منجر به بروز حادثه شود. رانندگان تازه کار ممکن است در صورت نیاز به انجام عکس العمل سریع جای گاز و ترمز را اشتباه بگیرند و نهایتاً در جاده‌هایی که ترافیک سبکی دارند مجبور شویم بارها و بارها سرعت خود را کاهش دهیم و مجدداً کروز کنترل را ست نماییم. صد البته اینکه برای مورد آخر راهکاری وجود دارد که موضوع مقاله ماست؛ کروز کنترل تطبیقی .
کروز کنترل تطبیقی
کروز کنترل تطبیقی (Adaptive Cruise Control به اختصار ACC) یک سیستم کمک راننده پیشرفته است که عملکرد کروز کنترل سنتی را با تنظیم خودکار سرعت خودرو برای حفظ فاصله ایمن از خودروی جلویی افزایش می‌دهد. این ویژگی به طور فزاینده‌ای در وسایل نقلیه مدرن نظیر اکستریم VX محبوب شده است و به رانندگان راحتی و ایمنی بیشتری را در بزرگراه‌ها و رانندگی‌های طولانی مدت می‌دهد. سیستم کروز کنترل تطبیقی با نظارت مداوم مسافت و سرعت سایر وسایل نقلیه، به وسیله حسگرهایی مانند رادار کار می‌کند. هنگامی که سیستم ACC وسیله نقلیه کندتر را تشخیص می‌دهد، به طور خودکار سرعت وسیله نقلیه میزبان را کاهش می‌دهد تا فاصله ایمن (که معمولاً توسط راننده تنظیم شده است) را حفظ کند. هنگامی که جاده پیش روی از وجود اتومبیل‌های مذکور شد، سرعت ما به صورت خودکار به عددی قبلی بازمی‌گردد.
اجزای کلیدی سیستم کروز کنترل تطبیقی
- سنسور رادار برای تشخیص مسافت و سرعت نسبی وسایل نقلیه پیش رو
- واحد کنترل برای محاسبه بهترین استراتژی فاصله و کنترل گشتاور موتور و ترمز
- محرک برای تنظیم سرعت، شتاب و ترمز برای حفظ فاصله تا وسیله نقلیه جلویی
سیستم‌های ACC در محدوده‌های سرعت مختلف کار می‌کنند. برخی از آن‌ها می‌توانند خودرو را در ترافیک به طور کامل متوقف کنند و به‌طور خودکار رانندگی را از سر بگیرند. سیستم‌های پیشرفته‌تر همچنین می‌توانند سرعت را بر اساس عواملی مانند انحنای جاده، محدودیت‌های سرعت و علائم راهنمایی و رانندگی تنظیم کنند.
انواع مختلف سیستم‌های کروز کنترل تطبیقی
سیستم‌های مبتنی بر رادار
این سیستم‌ها از حسگرهای راداری که بر روی سپر جلو و عقب خودرو قرار گرفته‌اند برای نظارت بر جاده و شناسایی سایر وسایل نقلیه استفاده می‌کنند. ACC مبتنی بر رادار یکی از قدیمی‌ترین و کارآمدترین فناوری‌های مورد استفاده در این سازوکار است.
سیستم‌های مبتنی بر لیزر
ACC مبتنی بر لیزر، با جعبه سیاهی که در جلو پنجره خودرو قرار می‌گیرد، بر روی فناوری لیزر کار می‌کند تا خطرات احتمالی یا سایر خودروها را شناسایی کند. با این حال، این سیستم ممکن است در آب و هوای بارانی با شکست کروز کنترل مواجه شود، زیرا می‌تواند در هنگام بارندگی از کار بیفتد.
سیستم‌های مبتنی بر چند سنسور
ACC چند سنسوری از بیش از یک نوع سنسور برای ارائه تصویری دقیق از محیط اطراف خودرو استفاده می‌کند. این نوع کروز کنترل تطبیقی می‌تواند از اطلاعات GPS یا دوربین برای ثبت جزئیات حتی کوچک استفاده کند و اطلاعات جغرافیایی جامعی در مورد وسایل نقلیه اطراف ارائه دهد.
سیستم‌های بینایی کامپیوتری دوچشمی
این نوع ACC بر اساس فیلم‌های موجود از دوربین‌های واقع در پشت آینه دید عقب است. این دوربین‌ها همه عناصر جلوی خودرو را می‌گیرند و سیستم را قادر می‌سازند بر اساس داده‌های بصری عمل کند.
سیستم‌های پیش بینی
کروز کنترل تطبیقی پیش بینی، به داده‌های حسی جمع آوری شده وابسته هستند و ایمنی مسافران را در اولویت قرار می‌دهند. این سیستم‌ها ممکن است در صورت احساس خطر، مانند تغییر خط خودرو با سرعت، خودرو را کند کنند. همچنین در صورت تشخیص برخورد احتمالی، متوقف کنند.
ویژگی‌های ایمنی ACC
حفظ فاصله ایمن خودروها
سیستم‌های ACC به طور خودکار سرعت خودرو را تنظیم می‌کنند تا فاصله ایمن از خودروی جلویی حفظ شود و خطر برخورد از عقب را کاهش دهد.
جلوگیری از برخورد
ACC می‌تواند به رانندگان کمک کند تا با کاهش خودکار سرعت خودرو، در هنگام تشخیص وسیله نقلیه با سرعت کمتر در جلو، از برخورد جلوگیری کند و ایمنی کلی در جاده را افزایش دهد.
افزایش آگاهی راننده
برخی از سیستم‌های ACC هشدارهایی مانند پالس‌های لرزش یا هشدارهای بصری به راننده ارائه می‌کنند تا به آن‌ها کمک کنند تا به سرعت موقعیت‌های تصادف احتمالی را شناسایی کرده و اقدامات مناسب را انجام دهند.
هشدار ترافیک متقاطع عقب
برخی از وسایل نقلیه مجهز به ACC همچنین دارای هشدار ترافیک متقاطع عقب با ترمز هستند که به رانندگان در مورد ترافیک متقاطع پشت خودرو هشدار می‌دهد و می‌تواند به جلوگیری یا کاهش شدت برخورد کمک کند.
تشخیص عابر پیاده و دوچرخه سوار
سیستم‌های کروز کنترل تطبیقی ممکن است شامل ویژگی‌هایی مانند هشدار عابر پیاده عقب و هشدار دوچرخه سوار جانبی برای شناسایی عابران پیاده و دوچرخه سواران در مسیر وسیله نقلیه باشند و ایمنی کاربران آسیب پذیر جاده را افزایش دهند.
دید بهبودیافته
سیستم‌های ACC ممکن است از فناوری‌هایی مانند آینه دوربین عقب و دید فراگیر با وضوح بالا استفاده کنند تا به رانندگان دید بهتری نسبت به محیط اطراف خود ارائه دهند، نقاط کور را کاهش دهند و آگاهی کلی را بهبود بخشند.
دستیار پارک
برخی از سیستم‌های ACC، مانند Rear Park Assist، هشدارهای فاصله را به اشیاء پشت خودرو نیز ارائه می‌دهند، به رانندگان در حین پارک کمک می‌کنند و خطر برخورد در سرعت‌های پایین را کاهش می‌دهند.
صندلی هشدار ايمنی
اين ويژگی از پالس‌های ارتعاشی در صندلی راننده استفاده می‌كند تا آن‌ها را نسبت به جهت‌های احتمالی تصادف آگاه كند و زمان پاسخ راننده را در موقعيت‌های بحرانی افزايش دهد.
محدودیت‌های سیستم‌های ACC
- در حالی که سیستم‌های ACC می‌توانند بار کاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و ایمنی را در بسیاری از موقعیت‌ها بهبود بخشند، اما جایگزینی برای رانندگی دقیق نیستند. رانندگان باید همیشه هوشیار باشند تا در صورت لزوم کنترل وسیله نقلیه را در دست بگیرند. علاوه بر این، برخی از سیستم‌های ACC ممکن است به وسایل نقلیه متوقف شده یا موانع غیرمنتظره در جاده پاسخ ندهند، بنابراین رانندگان باید همیشه آماده باشند تا در صورت لزوم اقدام مناسب را انجام دهند.
- یکی دیگر از محدودیت‌های بالقوه کروز کنترل تطبیقی ، پتانسیل سازگاری راننده و اتکای بیش از حد به سیستم است. مانند هر فناوری پیشرفته کمک راننده، این خطر وجود دارد که رانندگان ممکن است بیش از حد به ACC وابسته شوند و نتوانند سطح کافی از آگاهی موقعیتی را حفظ کنند. این می‌تواند منجر به احساس امنیت کاذب و رفتارهای بالقوه خطرناک رانندگی شود.
نحوه عملکرد ACC در شرایط مختلف رانندگی
کروز کنترل تطبیقی (ACC) در شرایط مختلف رانندگی متفاوت عمل می‌کند و اثربخشی آن می‌تواند تحت تاثیر عواملی مانند آب و هوا، ترافیک و شرایط جاده باشد.
شرایط آب و هوا
کروز کنترل تطبیقی ممکن است در شرایط آب و هوایی شدید مانند باران یا مه به طور مطلوب کار نکند. کاهش اثربخشی حسگر در مه غلیظ می‌تواند عملکرد سیستم را محدود کند و رانندگان نباید تنها به ACC در چنین شرایطی متکی باشند.
شرایط راه
ACC ممکن است در جاده‌هایی که انحنا دارند، به دلیل محدود شدن میدان دید، با چالش‌هایی مواجه شود که به طور بالقوه منجر به مشکلات در تشخیص ترافیک می‌شود. در چنین شرایطی، سیستم ممکن است واکنش مناسبی به ترافیک اطراف وسیله نقلیه نشان ندهد. در این زمان اهمیت آگاهی راننده و آمادگی برای به ادامه رانندگی در صورت نیاز برجسته‌تر می‌شود.
به طور خلاصه، در حالی که ACC می‌تواند راحتی و ایمنی رانندگی را در شرایط مختلف افزایش دهد، رانندگان باید مراقب باشند و آمادگی مداخله در صورت لزوم، به خصوص در شرایط آب و هوایی چالش برانگیز، ترافیک یا جاده را داشته‌باشند.
سخن پایانی
کروز کنترل تطبیقی یک ویژگی با ارزش کمک راننده است که می‌تواند تجربه رانندگی را به طور قابل توجهی لذت‌بخش‌تر کند و ایمنی را در بزرگراه‌ها و رانندگی‌های طولانی مدت بهبود بخشد. کروز کنترل تطبیقی با تنظیم خودکار سرعت خودرو برای حفظ فاصله ایمن، خستگی و بار کاری راننده را کاهش می‌دهد. در عین حال به روان کردن جریان ترافیک و کاهش احتمال برخورد از عقب کمک می‌کند. با این حال، برای رانندگان مهم است که محدودیت‌های سیستم‌های ACC را درک کنند و همیشه هوشیار و درگیر وظیفه رانندگی باشند. بواسطه تلاش‌های مستمر تحقیق و توسعه و تمرکز بر آموزش کاربران، کروز کنترل تطبیقی این پتانسیل را دارد که نقشی کلیدی در بهبود ایمنی جاده‌ها و ارتقای تجربه کلی رانندگی ایفا کند.