گیتی هومانفر
استانداردهای 120 گانه خودرو چه زمانی جایگزین استانداردهای 85 گانه می شود؟
حالا که مهلت قانونی استانداردهای 85 گانه رو به اتمام است، سازمان ملی استاندارد کشور به دنبال لحاظ کردن موارد جدیدی با عنوان استانداردهای 120 گانه است. در دهه‌های اخیر شاهد پیشرفت‌های بسیار عالی در خودروهای تولید ملی بوده ایم. از تجهیزات و آپشن‌ها گرفته تا بخش فنی و ظاهر خودروهای ایرانی، از پیشرفت بسیار خوبی برخوردار بوده اند. اما حالا نوبت آن رسیده که به دنبال افزایش ایمنی در این ماشین‌ها باشیم. بنا بر همین موضوع تصمیم گرفتیم یک مقاله را اختصاصی در رابطه با “استانداردهای 120 گانه خودرو چه زمانی جایگزین استانداردهای 85 گانه می شود؟” صحبت کنیم.
با اتو حیدری همراه باشید
سیر تکاملی استانداردهای خودرو
کمی به عقب‌تر یعنی سال 1395 باز می‌گردیم، زمانی که برای اولین بار خبر از افزایش استانداردهای خودروها در ایران آمده بود. سازمان ملی استاندارد ایران در سال 1395 این معیارها را از ۵۵ به ۸۵ مورد افزایش داد. خودروسازان ابتدا به این طرح توجه نکردند و از خود مقاومت نشان دادند. به همین دلیل اجرای آن به تعویق افتاد.
با روی کار آمدن غلامرضا شریعتی (رئیس سازمان استاندارد)، تصمیمات جدی‌تری را در این زمینه اتخاذ کردند و به همین سبب تعداد بسیار زیادی از خودروها به دلیل نداشتن استانداردهای 85 گانه از خط تولید محذف شدند. این سختگیری‌ها تا سال 1402 ادامه پیدا کرد تا زمانی که برخی خودروها توانستند به حالت سابق خود بازگردند و فروش و افزایش قیمت خود را از سر بگیرند.
استانداردهای 120 گانه خودرو
سازمان ملی استاندارد کشور در نهایت تصمیم گرفت از اجرایی شدن استانداردهای 85 گانه خودرو رونمایی کند. حدود هفت سال است که از استانداردهای 85 گانه می‌گذرد. خودروهای تازه تولید موظف بودند ماشین‌های جدید خود را با این مقیاس تولید کنند. و دیگر خودروهای مصرفی هم تا پایان تیر ماه سال گذشته فرصت داشتند تا خود را با این معیار وفق دهند. یکی از دلایلی که تصمیم گرفتند استانداردهای 85 گانه را تغییر دهند، ابهامات و چالش‌های زیادی بود که هنگام پیاده سازی آن‌ها رخ داده بود.
معاون تدوین و ترویج استاندارد سازمان ملی استاندارد با پایان مهلت مقیاس قبلی، خبر از استانداردهای 120 گانه خودرو داد. بنا به گفته پرویز درویش، این طرح ابتدا نوشته شده و کامل بود و مدتی برای رای مثبت از طرف شورای عالی استاندارد هم منتظر ماند اما با مخالفت روبرو شد
استانداردهای 120 گانه چه زمانی اجرایی می‌شود؟
طبق مروری که از این 7 سال پایه گذاری استانداردهای خود در ایران داشتیم، هنوز هم حرف و حدیث‌هایی از برخی شرکت‌های خودرو سازی به گوش می‌رسد. برخی می‌گویند موانعی پیش روی اجرای این استانداردها وجود دارد و برخی ادعا می‌کنند که مشکل از کم کاری تولیدکنندگان است. اما هرچه که باشد این مشکل گریبان گیر اجرای استانداردهای 120 گانه شده است. با توجه به اطلاعاتی که به دست آمده بیش‌ترین میزان در اجرای استانداردهای 120 گانه خودرو را می‌توان سیاست‌های دستوری دولت در قیمت گذاری خودرو دانست.
چرا اجرای استانداردهای 120 گانه به تعویق افتاده
حسن کریمی سنجری، کارشناس حوزه خودرو باور دارد بزرگ‌ترین مانع سر راه اجرای استانداردهای 120 گانه، اختلاف سطح فناوری با دنیاست. موضوع تحریم در ایران سبب شده ورود فناوری به کشور بیش از پیش دشوار شود. عامل دوم را می‌توان قیمت‌گذاری دستوری دانست که پیش‌تر در رابطه با آن صحبت کردیم. در واقع با سیاست‌های دستوری دولت در قیمت‌گذاری خودرو، برای خودروسازان اجرای استانداردهای 120 گانه صرفه اقتصادی ندارد.
همچنین به دلیل بحث مونتاژی بودن خودروها و قطعات گران قیمت خودروها در ایران، استانداردهای 120 گانه نه تنها سود رسان نیست بلکه ضرر و زیان‌هایی هم برای تولیدکنندگان به همراه دارد. در نتیجه اجرای این موضوع برای خودروسازان از نظر اقتصادی در حال حاضر میسر نیست. به طور خلاصه بايد گفت طبق سه اصل مهم یعنی فرهنگ ترافیکی، سطح فناوری و شرایط اقتصادی؛ اجرای این معیارها ضروری نیست.
اگر استانداردهای 120 گانه اجرا شود چه پیامدی خواهد داشت
صنعت خودروسازی داخلی هم از نظر اقتصادی و هم سیاسی زیر فشار است. فشارهای سیاسی که تحریم‌های بسیاری برای این صنعت به وجود آورده و جلوی ورود بسیاری فناوری‌ها را گرفته یکی از دلایل موجه برای اجرا نشدن این طرح است. فشارهای اقتصادی هم از دیگر سو موجب زیان ده شدن صنعت خودروسازی در این کشور شده است. از نظر کریمی سنجری (کارشناس حوزه خودرو)، استانداردهای ۸۵ گانه خودرو چندان موفقیت آمیز نبوده. برخی از استانداردها تنها به ظاهر اجرایی می‌شوند اما در عمل کفیت لازم را ندارند.
البته کریمی سنجری بر روی استانداردسازی خودروها تاکید دارد و کاملا با آن موافق است. او همچنین می‌گوید اگر استانداردهای ۱۲۰ گانه اجرایی شود، قیمت تمام شده برای خودروها افزایش پیدا می‌کند که در شرایط فعلی، تحمیل چنین هزینه‌های گزافی برای استانداردهای 120 گانه منطقی نیست. با توجه به تمامی صحبت‌ها و نکاتی که متوجه شدید، استانداردهای 120 گانه به این زودی‌ها اجرایی نخواهد شد.
