پیمان پنجه پور
گیربکس AMT چیست؟
گیربکس AMT یا Automated Manual Transmission یک نوع سیستم انتقال قدرت است که ترکیبی از عملکرد گیربکس دستی و اتوماتیک را ارائه می‌دهد. این نوع گیربکس که به نام گیربکس نیمه‌اتوماتیک نیز شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر به دلیل مزایای کارکرد ساده و مصرف سوخت بهینه، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این سیستم، حذف پدال کلاچ است که تجربه رانندگی راحت‌تری را فراهم می‌کند. در ادامه، ساختار، نحوه عملکرد و مزایا و معایب این نوع گیربکس را بررسی می‌کنیم.
با اتو مگ همراه باشید
ساختار گیربکس AMT
گیربکس AMT از نظر فنی شباهت زیادی به گیربکس‌های دستی دارد. اجزای اصلی این سیستم شامل دنده‌ها، شفت‌ها و کلاچ هستند که همانند گیربکس دستی عمل می‌کنند. تفاوت اصلی، وجود یک واحد الکترونیکی و هیدرولیکی است که وظیفه تعویض دنده‌ها را به عهده دارد. این واحد شامل حسگرها و محرک‌های الکترومکانیکی است که فرایند کلاچ‌گیری و تعویض دنده را به صورت خودکار مدیریت می‌کند.
برای مثال، در یک گیربکس دستی راننده باید با استفاده از پدال کلاچ و دسته‌دنده، دنده‌ها را تغییر دهد. اما در گیربکس AMT، سیستم هوشمند با تحلیل شرایط رانندگی، بهترین زمان برای تعویض دنده را تعیین می‌کند و این کار را بدون نیاز به دخالت راننده انجام می‌دهد.
نحوه عملکرد گیربکس AMT
عملکرد گیربکس AMT مبتنی بر هماهنگی بین واحد الکترونیکی، حسگرها و سیستم هیدرولیکی است. حسگرها اطلاعات مربوط به سرعت خودرو، دور موتور و فشار پدال گاز را به واحد کنترل ارسال می‌کنند. این واحد، شرایط رانندگی را بررسی کرده و بهترین دنده را انتخاب می‌کند. برای تعویض دنده، سیستم ابتدا کلاچ را درگیر می‌کند، دنده جدید را انتخاب کرده و سپس کلاچ را آزاد می‌کند. این فرایند با دقت بالا انجام می‌شود تا انتقال قدرت به‌صورت روان انجام گیرد. به همین دلیل، راننده هنگام تعویض دنده، کاهش یا افزایش ناگهانی در قدرت خودرو را احساس نمی‌کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های این سیستم، امکان استفاده از حالت دستی است. در این حالت، راننده می‌تواند با استفاده از دسته‌دنده یا پدال‌های پشت فرمان، دنده‌ها را به‌صورت دستی تعویض کند. این قابلیت به رانندگان اجازه می‌دهد کنترل بیشتری روی خودرو داشته باشند، در حالی که همچنان از راحتی یک گیربکس اتوماتیک بهره‌مند هستند.
مزایای و معایب گیربکس AMT
مزایا گیربکس AMT
- کاهش مصرف سوخت: یکی از مهم‌ترین مزایای گیربکس AMT، مصرف سوخت بهینه آن است. این سیستم با انتخاب دقیق دنده‌ها، بهره‌وری موتور را افزایش داده و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد.
- هزینه کمتر نسبت به گیربکس اتوماتیک سنتی: تولید گیربکس AMT هزینه کمتری دارد، زیرا اجزای آن مشابه گیربکس دستی است. این ویژگی باعث می‌شود قیمت خودروهایی که از این نوع گیربکس استفاده می‌کنند، پایین‌تر باشد.
- رانندگی آسان: حذف پدال کلاچ و امکان استفاده از حالت اتوماتیک، رانندگی را به‌ویژه در ترافیک شهری ساده‌تر می‌کند.
- دوام بالا: به دلیل طراحی ساده‌تر و عدم استفاده از اجزای پیچیده مانند مبدل گشتاور، گیربکس AMT معمولاً دوام بیشتری نسبت به گیربکس‌های اتوماتیک دارد.
معایب گیربکس AMT
- تأخیر در تعویض دنده‌ها: یکی از ایرادات این نوع گیربکس، تأخیر در تعویض دنده‌ها به‌ویژه در سرعت‌های پایین است. این موضوع ممکن است برای برخی رانندگان ناخوشایند باشد.
- احساس تکان در تعویض دنده: در برخی مدل‌ها، رانندگان هنگام تعویض دنده‌ها ممکن است احساس تکان کنند که از نظر برخی افراد یک نقطه ضعف محسوب می‌شود.
- محدودیت در عملکرد اسپرت: گیربکس AMT برای رانندگی اسپرت یا مسابقه‌ای طراحی نشده است و در این شرایط ممکن است کارایی مطلوبی نداشته باشد.
تفاوت گیربکس AMT با دیگر گیربکس‌ها
در مقایسه با گیربکس اتوماتیک معمولی، گیربکس AMT ساده‌تر و ارزان‌تر است. در عین حال، برخلاف گیربکس دستی، نیازی به تعویض دستی دنده‌ها وجود ندارد. اما در مقایسه با گیربکس CVT، عملکرد گیربکس AMT ممکن است کمی خشک‌تر باشد. این تفاوت به طراحی متفاوت دو سیستم برمی‌گردد.
علاوه بر این، گیربکس CVT معمولاً برای رانندگی نرم‌تر و بدون تکان طراحی شده، اما گیربکس AMT به‌دلیل شباهت بیشتر به گیربکس دستی، انتقال قدرت مستقیم‌تری دارد. به همین دلیل، هر کدام از این گیربکس‌ها برای کاربردهای مختلفی مناسب هستند.
کاربردهای گیربکس AMT
گیربکس AMT کاربردهای متنوعی دارد و در خودروهای اقتصادی، تجاری و برقی بسیار محبوب است. در خودروهای شهری، این گیربکس به‌صرفه، راحتی رانندگی و مصرف سوخت بهینه‌ای را ارائه می‌دهد. در وسایل نقلیه تجاری مانند کامیون‌ها، دوام بالا و توانایی مدیریت بارهای سنگین از مزایای مهم آن محسوب می‌شود. همچنین، در خودروهای هیبریدی و برقی به دلیل ساختار ساده و هماهنگی مناسب با موتورهای الکتریکی، مصرف انرژی کاهش یافته و راندمان افزایش می‌یابد. به این ترتیب، گیربکس AMT به‌عنوان یک انتخاب مؤثر، در بسیاری از وسایل نقلیه جایگاه ویژه‌ای دارد.
جمع بندی
گیربکس AMT یک گزینه مناسب برای افرادی است که به دنبال ترکیبی از راحتی گیربکس اتوماتیک و کارایی گیربکس دستی هستند. این سیستم با طراحی هوشمندانه، مصرف سوخت را کاهش می‌دهد و تجربه‌ای راحت‌تر از رانندگی را فراهم می‌کند. با این حال، ممکن است برای افرادی که به دنبال رانندگی اسپرت هستند یا حساسیت زیادی به نرمی تعویض دنده‌ها دارند، گزینه مناسبی نباشد.
