گیتی هومانفر
علت از بین رفتن آج لاستیک؟
آج لاستیک نقش حیاتی در عملکرد ایمن خودرو دارد. این بخش از لاستیک، تماس مستقیم با سطح جاده برقرار کرده و باعث چسبندگی، کنترل بهتر خودرو، ترمزگیری مؤثر و جلوگیری از لغزش می‌شود. با این حال، عواملی مانند استفاده نادرست، نگهداری ضعیف یا نقص‌های فنی می‌توانند منجر به از بین رفتن زودرس آج شوند. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر از بین رفتن آج لاستیک می‌پردازیم.
با اتو مگ همراه باشید
فشار باد نامناسب
یکی از اصلی‌ترین دلایل سایش نامتعادل آج، تنظیم نبودن فشار باد لاستیک است. زمانی که فشار باد کمتر از حد استاندارد باشد، بخش‌های کناری لاستیک بیش از حد با سطح جاده تماس پیدا می‌کنند و به مرور زمان ساییده می‌شوند. از سوی دیگر، اگر باد لاستیک بیش از حد باشد، فقط بخش میانی آن در تماس با سطح جاده قرار می‌گیرد و همین مسئله موجب سایش مرکزی و کاهش عمر مفید لاستیک خواهد شد. برای پیشگیری از این وضعیت، بهتر است ماهیانه باد لاستیک‌ها بررسی و طبق دستورالعمل شرکت سازنده تنظیم شود.
زاویه نامناسب چرخ‌ها
اگر زاویه چرخ‌ها (که به آن هم‌راستایی یا “alignment” گفته می‌شود) به‌درستی تنظیم نشده باشد، باعث می‌شود لاستیک‌ها به طور نامتعادل فرسوده شوند. به‌عنوان مثال، ممکن است تنها سمت داخلی یا خارجی لاستیک دچار سایش شدید شود، در حالی که سایر بخش‌ها سالم به نظر برسند. این نوع فرسایش معمولاً به تنظیم نادرست زوایای فرمان یا آسیب ناشی از برخورد با جدول یا دست‌انداز مربوط می‌شود. تنظیم دوره‌ای زاویه چرخ‌ها، به‌ویژه پس از برخورد شدید یا احساس کشش در فرمان، می‌تواند از این نوع سایش جلوگیری کند.
بالانس نبودن چرخ‌ها
اگر چرخ‌ها بالانس نباشند، یعنی وزن آن‌ها به صورت یکنواخت توزیع نشده باشد، ممکن است در سرعت‌های بالا فرمان دچار لرزش شود. این لرزش موجب فشار نقطه‌ای روی سطح لاستیک می‌شود و به مرور باعث سایش ناهمگون یا حتی ایجاد نقاط صاف و فرورفته در لاستیک خواهد شد. این مشکل با مراجعه به مراکز تخصصی بالانس چرخ قابل اصلاح است.
سبک رانندگی
رفتار راننده تأثیر مستقیمی بر طول عمر آج لاستیک دارد. شتاب‌گیری ناگهانی، ترمزهای شدید، عبور با سرعت بالا از دست‌اندازها، پیچیدن تند و رانندگی در جاده‌های ناهموار، همگی عواملی هستند که فشار مضاعفی بر سطح لاستیک وارد کرده و موجب فرسایش زودهنگام آن می‌شوند. رانندگی نرم و با احتیاط، کلید حفظ کیفیت آج لاستیک در طول زمان است.
کیفیت لاستیک
لاستیک‌هایی که از برندهای نامعتبر یا متفرقه تهیه می‌شوند، اغلب از مواد اولیه باکیفیت پایین‌تری ساخته شده‌اند و مقاومت کمتری در برابر سایش دارند. چنین لاستیک‌هایی ممکن است خیلی زود آج خود را از دست بدهند و در شرایط بحرانی مانند ترمز ناگهانی عملکرد قابل قبولی نداشته باشند. انتخاب لاستیک از برندهای معتبر، همراه با بررسی تاریخ تولید، استانداردها و ضمانت‌نامه، تأثیر مستقیمی بر ایمنی و دوام آن دارد.
جابجا نکردن لاستیک‌ها
در صورتی که لاستیک‌ها به‌صورت دوره‌ای جابجا نشوند (یعنی چرخ‌های جلو و عقب با هم تعویض نشوند)، معمولاً لاستیک‌های جلو زودتر ساییده می‌شوند. زیرا چرخ‌های جلو وظیفه فرمان‌پذیری و تحمل فشار ترمز را نیز بر عهده دارند. چرخش متقاطع لاستیک‌ها هر ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر می‌تواند موجب سایش یکنواخت و افزایش عمر آن‌ها شود.
فرسایش‌های خاص و تشخیص آن‌ها
نوع ساییدگی آج لاستیک می‌تواند نشانه‌ای از مشکل خاصی باشد. اگر فقط قسمت میانی لاستیک ساییده شده باشد، احتمالاً فشار باد آن زیاد بوده است. در حالی که اگر فقط کناره‌ها فرسوده باشند، نشانه‌ای از کم بودن باد لاستیک است. فرسایش در یک سمت لاستیک به تنظیم نبودن زاویه چرخ‌ها اشاره دارد. سایش ناهمگون یا نقطه‌ای معمولاً به دلیل بالانس نبودن چرخ یا نقص در کمک‌فنرها اتفاق می‌افتد. همچنین اگر آج‌ها به‌صورت دندانه‌دار و زبر باشند، ممکن است نشانه‌ای از نقص در سیستم تعلیق خودرو باشد.
نقش سیستم تعلیق و کمک‌فنر
کمک‌فنرهای خراب یا فرسوده باعث می‌شوند تماس لاستیک با جاده به‌صورت ناپایدار انجام گیرد. در نتیجه، بخشی از لاستیک ممکن است بیشتر ساییده شود. همچنین کمک‌فنرهای معیوب باعث پریدن بیش از حد خودرو روی ناهمواری‌ها، صدای غیرعادی و کاهش کنترل خودرو در پیچ‌ها می‌شوند. بررسی و تعویض به‌موقع قطعات سیستم تعلیق، تأثیر قابل توجهی در دوام لاستیک‌ها دارد.
تأثیر شرایط محیطی و بار اضافی
رانندگی در شرایط دمای بالا، مسیرهای خشن، یا با بار بیش از حد ظرفیت خودرو نیز موجب افزایش حرارت و فشار بر لاستیک‌ها شده و روند سایش آج را تسریع می‌کند. بار زیاد نه‌تنها به لاستیک فشار می‌آورد، بلکه مصرف سوخت و استهلاک دیگر قطعات خودرو را نیز افزایش می‌دهد. بهتر است همیشه وزن بار با ظرفیت مجاز درج شده در دفترچه خودرو تطابق داشته باشد.
