گیتی هومانفر
انواع سیستم تعلیق آفرود
قلب یک خودروی آفرود؛ دقیقا همان سیستم تعلیق است. شخصیت و توانایی‌های یک خودرو آفرود در مسیرهای خارج از جاده رقم می‌خورد. اگرچه انواع متفاوتی از سیستم‌های تعلیق وجود دارد، نمی‌توان به طور قطعی گفت کدام یک در شرایط آفرود عملکرد بهتری دارد. اما برای اینکه بیشتر با این موضوع آشنا شوید، تصمیم گرفتیم مقاله‌ای در رابطه با انواع سیستم تعلیق آفرود بنویسیم.
با اتو مگ همراه باشید
1- تعلیق وابسته
مهم‌ترین ویژگی سیستم تعلیق وابسته، اتصال سفت و یکپارچه چرخ‌ها از طریق محورهای صلب (Solid Axles) است. این بدان معناست که که حرکت چرخ‌ها به یکدیگر وابسته است. درواقع تغییر موقعیت یک چرخ، مستقیماً روی چرخ دیگر تاثیر می‌گذارد. به بیان دیگر، سیستم انتقال نیرو، ارتباط مستقیمی بین چرخ‌ها ایجاد کرده و یک سامانه یکپارچه را شکل می‌دهد. این ارتباط تأثیری بر چرخش چرخ‌ها ندارد، بلکه حرکت افقی و عمودی آن‌ها را نسبت به یکدیگر کنترل می‌کند.
مزایای تعلیق وابسته
- این سیستم به دلیل طراحی ساده و سنتی خود، همچنان مورد استقبال قرار می‌گیرد.
- به دلیل سادگی، دوام و استحکام بالا و البته تعمیر و نگهداری آسان و کم‌هزینه یکی از گزینه‌های محبوب است.
- امکان شخصی‌سازی و ارتقای آن وجود دارد. از جمله قابلیت افزایش ارتفاع و تحمل بارهای سنگین از ویژگی‌های بارز آن است. به همین دلیل، از این سیستم در کامیون‌ها نیز استفاده می‌شود.
معایب
لرزش‌های ایجاد شده بین چرخ‌ها هم‌زمان بر این سیستم اثر می‌گذارد که ممکن است منجر به پدیده‌ای به نام Death Wobble شود (لرزش شدید و ناگهانی چرخ‌ها که کنترل خودرو را دشوار می‌کند). وزن این سیستم بالا است و باعث افزایش جرم فنربندی‌نشده (Unsprung Mass) می‌شود. این پدیده بر پایداری خودرو و راحتی رانندگی، به‌ویژه در سرعت‌های بالا، تأثیر منفی دارد.
2- تعلیق وابسته با فنرهای برگی (Leaf Springs)
در سیستم تعلیق وابسته، دو نوع اصلی فنربندی وجود دارد: فنرهای برگی و فنرهای مارپیچی همراه با میله پانارد (Panhard Rod). در مدل اول، دو محور صلب به فنرهای برگی متصل هستند. این نوع سیستم معمولاً در خودروهای آفرودی قدیمی‌تر، تا دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، مانند سوزوکی سامورایی (Suzuki Samurai)، جیپ رانگلر CJ و YJ (Jeep Wrangler CJ/YJ) و تویوتا لندکروزر سری ۶۰ (Toyota Land Cruiser 60 Series) دیده می‌شود.
مزایا:
- این سیستم پایداری بالایی در سطوح ناهموار دارد و ارتباط محکمی بین چرخ‌ها، محور و شاسی ایجاد می‌کند.
- امکان ارتقای ساده و کم‌هزینه‌ای دارد. مانند اضافه کردن یک تیغه فنری یا بلاک افزایش ارتفاع.
معایب:
- وجود دو جفت فنر برگی سخت و مستحکم، انعطاف‌پذیری تعلیق را کاهش می‌دهد. و موجب محدود شدن حرکت محور و چرخ‌ها می‌شود.
- این محدودیت، تحرک کمتر و کاهش توانایی عبور از موانع را در پی دارد.
- هنگام رانندگی در مسیرهای شنی یا ناهموار، ممکن است باعث کاهش راحتی رانندگی شود.
3- تعلیق وابسته با فنرهای مارپیچی و بازوهای کنترلی (Control Arms)
نوع دوم سیستم تعلیق وابسته، از فنرهای مارپیچی (Coil Springs) و بازوهای کنترلی (Control Arms) تشکیل شده است. فنرهای مارپیچی ضربات جاده را جذب کرده و پایداری خودرو را حفظ می‌کنند. بازوهای کنترلی نیز ارتباط متحرک بین چرخ‌ها و بدنه را برقرار کرده و عملکرد و فرمان‌پذیری خودرو را بهبود می‌بخشند. این سیستم در خودروهای آفرودی مشهوری مانند جیپ رانگلر JK (Jeep Wrangler JK)، نیسان پاترول (Nissan Patrol) و سوزوکی جیمنی (Suzuki Jimny) استفاده شده است.
مزایا و معایب
مزایا:
- این سیستم انعطاف‌پذیری بسیار بالاتری نسبت به فنرهای برگی دارد.
- بهبود توانایی عبور از موانع در این نوع خودروها بسیار بیشتر است.
- این سیستم کنترل بهتر خودرو، کشش بیشتر و جذب مؤثر لرزش‌ها را فراهم می‌کند. در نهایت راحتی رانندگی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
معایب:
- تنظیم و تیونینگ این سیستم پیچیده است. از طرفی دستیابی به تعادل مناسب بین راحتی رانندگی و کنترل خودرو، نیازمند زمان و دقت بالاست.
- برای ارتقای بیشتر، مانند افزایش ارتفاع بیش از ۳.۵ اینچ، نیاز به تعویض قطعات بیشتری دارد که هم هزینه و هم سختی کار را افزایش می‌دهد.
- این پیچیدگی باعث افزایش قیمت خودروهای مجهز به این نوع سیستم تعلیق می‌شود.
4- تعلیق وابسته ترکیبی: فنرهای مارپیچی در جلو، فنرهای برگی در عقب
یکی از راه‌حل‌های جالب اما کمتر رایج، ترکیب دو نوع سیستم تعلیق وابسته است. در این روش، در محور جلو از فنرهای مارپیچی و در محور عقب از فنرهای برگی استفاده می‌شود. این ترکیب در تویوتا لندکروزر سری ۷۰ (Toyota Land Cruiser 70 Series) دیده می‌شود. علاقه‌مندان به آفرود این خودرو بارها درخواست کرده‌اند که ساختار این خودرو تغییر نکند به همین دلیل پس از گذشت سال‌ها هنوز هم شاهد این تعلیق در این اتومبیل آفرود هستیم.
