گیتی هومانفر
تفاوت موتورهای دیزل و بنزین سوز
موتورهای دیزل را عموما برای خودروهای سنگین و تجاری استفاده می‌کنند. البته این موضوع بیشتر در کشور ما و به طور کلی کشورهای آسیایی دیده می‌شود. موتورهای دیزل در اروپا و آمریکا استفاده وسیع‌تری دارند و عموما برای خودروهای سواری نیز مورد تایید هستند. امروز قرار است تفاوت موتورهای دیزل و بنزین سوز را بگوییم. ببینیم مهم‌ترین تفاوت‌های این پیشرانه‌ها چیست که سبب شده هرکدام آن‌ها استفاده‌های متعدی داشته باشند.
با اتو مگ همراه باشید
تفاوت در حساسیت به آب
در موتورهای دیزل، جرقه‌زنی وجود ندارد و سیستم بر اساس فشرده سازی بالای هوا فعالیت می‌کند؛ در نتیجه در این نوع موتورها حساسیت نسبت به آب کمتر خواهد بود. به همین دلیل است که خودروهای نظامی را با موتورهای دیزلی سرهم می‌کنند تا بتوانند از مسیرهای آبی به راحتی عبور کنند. اما این موضوع در رابطه با موتورهای بنزینی صادق نیست و به دلیل حساسیت بالای آن‌ها به آب، عملکرد پیشرانه را مختل خواهد کرد.
مقایسه‌ای بر مبنای دمای هوا
سرما بر موتورهای دیزل تاثیر منفی دارد. در این سیستم‌ها مقداری آب در سوختشان موجود است که در سرما یخ می‌زند. از طرفی چون کارکرد دیزل به داغ شدن هوا در سیلندر وابسته است، روشن کردن این پیشرانه را در سرمای زیاد با مشکل مواجه خواهد کرد. به صورت کلی موتورهای دیزل در سرما به سختی استارت خواهند خورد اما این موضوع در خودروهای بنزینی، مشکل طلقی نمی‌شود.
گشتاور یا اسب بخار؛عملکرد کدام بالاتر است؟
با توجه به کارکردهایی که از خودروهای دیزل دیده‌ایم، این گروه از محصولات گشتاور بسیار بالاتری به نسبت خودروهای بنزینی دارند. اما جالب است بدانید توان تولیدی خودروهای بنزینی (اسب بخار) بیشتر است. یکی دیگر از تفاوت‌های این بخش، به میان دوره بودن و آغاز کارکرد پیشرانه مربوط می‌شود. به این صورت که در خودروهای دیزلی، گشتاور بالا در دورهای پایین موتور به دست می‌آید. اما در اتومبیل‌های بنزینی این گشتاور در دورهای میانی موتور رخ می‌دهد.
چه خبر از مصرف سوخت و آلایندگی؟
خودروهای دیزل به دلیل مصرف سوخت بهینه، بسیار اقتصادی است. به همین دلیل در خودروهای تجاری از موتورهای دیزل استفاده می‌کنند. درست است که قیمت این پیشرانه‌ها بالاتر است اما به صرفه اقتصادی آن‌ها می‌ارزد. یکی از زایای پیشرانههای دیزل، تولید گازهای گلخانه‌ای کمتر است.
مقایسه بازده و راندمان در پیشرانه دیزل و بنزینی
درست است که خودروهای بنزینی، توان تولیدی بالاتری دارند اما این باعث نشده تا از راندمان موتورهای دیزلی کاسته شود. امروزه در ساخت خودروهای بنزینی دقت بیشتری به خرج می‌دهند تا راندمان را افزایش دهند. اما این تنها باعث شده تا حدود 20 الی 30 درصد به عملکرد این پیشرانه‌ها افزوده شود.
نقش و تاثیر کاتالیزور در پیشرانههای مختلف
همانطور که خودتان هم می‌دانید در ماشین‌های بنزینی برای کاهش آلایندگی از کاتالیزور استفاده می‌کنند. اما در نوع دیزل فیلتر دوده و سیستم SCR استفاده می‌شود.
نکات فنی موتورهای دیزل و بنزین سوز
1- تزریق مستقیم سوخت:
جدیدترین سیستم تزریق مستقیم سوخت در خودروهای بنزینی، با نام تزریق مستقیم یا GDI شناخته می‌شوند. این روش را از روی موتورهای دیزلی الهام گرفته‌اند. در این سیستم، نازل انژکتور داخل سرسیلندر قرار گرفته و به صورت مستقیم با محفظه احتراق در ارتباط است و پاشش را انجام می‌دهد.
2- نحوه احتراق:
در موتورهای بنزینی، ترکیب سوخت و هوا وارد سیلندر شده و با جرقه شمع انفجار صورت گرفته و احتراق انجام می‌شود. اما در پیشرانههای دیزل، هوا به نسبت زیاد متراکم شده و در زمان جرقه‌زنی شمع، پاشش گازوئیل انجام می‌شود و در نهایت احتراق صورت می‌گیرد.
3- شمع پیشرانه:
انفجار در موتورهای بنزینی توسط شمع انجام می‌شود اما در پیشرانههای دیزلی هیچ شمعی وجود ندارد که وظیفه انفجار را بر عهده بگیرد. این عمل توسط فشردگی زیاد هوا و داغ شدن آن اتفاق می‌افتد.
4- شمع گرم‌کن:
چون در پیشرانههای دیزل هیچ شمعی وجود ندارد، قطعه‌ای را با نام شمع گرم‌کن درون پیشرانه قرار می‌دهند تا هوای وارد شده را گرم کند و احتراق انجام شود. البته این مورد در خودروهای قدیمی وجود داشته و امروزه کمتر از آن استفاده می‌شود.
5- ساختار و وزن:
موتورهای دیزل ضریب تراکم بالاتری دارند به همین دلیل بدنه محکم‌تر و سنگین‌تری هم دارند. همین ضریب تراکم بالا باعث شده دیزل‌ها سر و صدای بیشتری تولید کنند.
در نهایت کدام یک بهتر است؟
همچنین سوالی اشتباه است. نمی‌توان گفت کدام یک از این پیشرانه‌ها بهتر است چون هرکدام ویژگی و کاربرد خود را دارد. به صورت کلی مزایا و معایب این دو سیستم با هم برابری می‌کند. در برخی موارد از جمله سبک بودن وزن و توان موتور، پیشرانه بنزینی رتبه بهتری را کسب می‌کند. اما در بحث حساسیت نسبت به آب، راندمان و به صرفه بودن، پیشرانه دیزل برنده است. به دلیل ویژگی‌های دیزل، سازندگان اکثرا آن را در خودروهای تجاری استفاده می‌کنند. و خودروهای بنزینی هم با توجه به ویژگی‌هایشان برای خودروهای سواری مناسب‌تر است.
