گیتی هومانفر
راهکار های تشخیص کم شدن گاز کولر ماشین
کولر خودرو یکی از اجزای مهم سیستم تهویه مطبوع است که با استفاده از گاز مبرد (معمولاً گاز R134a یا در مدل‌های جدیدتر R1234yf)، سرمایش هوای داخل کابین را تأمین می‌کند. عملکرد صحیح این سیستم تا حد زیادی به میزان کافی گاز و فشار مناسب آن وابسته است. کاهش مقدار گاز می‌تواند بر عملکرد کلی سیستم اثر بگذارد و منجر به افزایش مصرف سوخت، فشار بر کمپرسور و کاهش بازده سرمایی شود.
در این مقاله به صورت جامع به راهکار های تشخیص کم شدن گاز کولر ماشین می‌پردازیم و راهکارهای عملی برای بررسی آن ارائه می‌دهیم.
با اتو مگ همراه باشید
نگاهی به ساختار و عملکرد سیستم کولر ماشین
- کمپرسور (Compressor): قلب سیستم تهویه است که گاز را فشرده کرده و در مدار به جریان می‌اندازد.
- کندانسور (Condenser): شبیه رادیاتور عمل می‌کند و گرمای گاز فشرده شده را دفع می‌کند تا گاز به حالت مایع تبدیل شود.
- گیرنده/خشک‌کن (Receiver-Drier): رطوبت و ذرات معلق را از گاز جدا می‌کند.
- شیر انبساط یا لوله مویین (Expansion Valve): فشار گاز را کاهش می‌دهد تا وارد اواپراتور شود.
- اواپراتور (Evaporator): گاز در این قسمت تبخیر می‌شود و باعث جذب گرما از کابین خودرو می‌شود.
- فن تهویه و دریچه‌ها: هوای خنک را به داخل کابین هدایت می‌کنند.
نشانه‌ها و روش‌های تشخیص کم شدن گاز کولر ماشین
1. کاهش سرمای تولیدی
اگر پس از روشن کردن کولر ماشین، هوای خروجی تنها خنک است نه سرد، یا در هوای بسیار گرم اصلاً خنکی حس نمی‌شود، این می‌تواند نشانه‌ای از کاهش سطح گاز باشد. استفاده از دماسنج دیجیتال در دریچه کولر و مقایسه دمای آن با دمای استاندارد (معمولاً بین ۳ تا ۸ درجه سانتی‌گراد) می‌تواند دقیق‌تر باشد.
2. افزایش زمان خنک شدن کابین
در حالت نرمال، کولر باید در کمتر از ۲ تا ۵ دقیقه دمای داخل کابین را کاهش دهد. اگر این زمان به‌طور محسوس بیشتر شود، ممکن است گاز کافی در سیستم نباشد.
3. صدای غیرمعمول یا خاموش نشدن کمپرسور
کمپرسور در حالت معمول با رسیدن به دمای مناسب خاموش و پس از مدتی دوباره فعال می‌شود. اگر کمپرسور به طور دائم کار کند یا با صداهای ناهنجار مانند زوزه یا تق‌تق روشن شود، نشانه‌ای از فشار نامناسب گاز است. از طرفی فشار کم گاز باعث می‌شود سوئیچ فشار پایین، کمپرسور را فعال نگه دارد تا سرمای مورد نظر تأمین شود.
4. ایجاد یخ‌زدگی روی لوله‌های اواپراتور یا شیر انبساط
اگر روی لوله‌های آلومینیومی نزدیک به فایروال (قسمت بین موتور و کابین) یخ یا شبنم مشاهده شود، احتمالاً فشار و مقدار گاز از حد مجاز کمتر شده است. این مشکل معمولاً با اختلال در انبساط گاز و کاهش دمای شدید در اواپراتور همراه است.
5. بررسی فشار گاز با گیج مانومتر
از دقیق‌ترین راه‌ها برای تشخیص مقدار گاز کولر ماشین، استفاده از دستگاه مانومتر دو قلو (گیج فشار بالا و پایین) است.
- فشار سمت پایین در حالت عادی بین ۲۵ تا ۴۵ psi و فشار سمت بالا بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ psi (بسته به دمای محیط) است.
- فشار کمتر از این محدوده معمولاً نشانگر کم بودن گاز است.
توجه: بررسی فشار باید در زمان روشن بودن موتور و فعال بودن کولر انجام شود.
6. نشتی در سیستم کولر ماشین
از شایع‌ترین دلایل کاهش گاز کولر، نشتی در شلنگ‌ها، اتصالات، واشرهای O-Ring، کندانسور یا اواپراتور است.
راه‌های تشخیص نشتی:
- استفاده از کف صابون روی محل‌های مشکوک برای دیدن حباب گاز.
- استفاده از گاز مبرد با ماده فلورسنت (UV Dye) و چراغ فرابنفش.
استفاده از نشت‌یاب دیجیتال یا الکترونیکی که حساس به گاز مبرد است.
نکات مهم برای شارژ مجدد گاز کولر
- بررسی نشتی قبل از شارژ: همیشه قبل از شارژ مجدد، از نبود نشتی اطمینان حاصل کنید. شارژ بدون رفع نشتی، فقط هدر رفت هزینه است.
- استفاده از گاز استاندارد: هر خودرویی گاز مخصوص خود را دارد. استفاده از گاز اشتباه می‌تواند باعث کاهش کارایی و آسیب به کمپرسور شود.
- مقدار دقیق شارژ: گاز کولر ماشین باید به میزان مشخص شده توسط کارخانه (معمولاً بر حسب گرم) شارژ شود. این مقدار روی برچسب داخل کاپوت یا دفترچه خودرو درج شده است.
- تعویض روغن کمپرسور: اگر نشتی زیاد بوده یا گاز کاملاً خالی شده، لازم است روغن مخصوص کمپرسور نیز به میزان مناسب شارژ شود.
جمع‌بندی
کم شدن گاز کولر خودرو مشکلی رایج است که در صورت تشخیص به‌موقع می‌توان به‌راحتی و با هزینه کم آن را رفع کرد. نادیده گرفتن این موضوع می‌تواند به کمپرسور و سایر اجزای سیستم آسیب جدی وارد کند. بنابراین، با شناخت علائم هشداردهنده، بررسی منظم سیستم تهویه و استفاده از تجهیزات دقیق، می‌توان از عملکرد بهینه کولر خودرو در فصول گرم سال اطمینان حاصل کرد.
