گیتی هومانفر
نشانه‌های خرابی یا معیوب بودن پمپ فرمان هیدرولیک
سیستم فرمان هیدرولیک یکی از اجزای مهم خودرو است که وظیفه دارد چرخاندن فرمان را برای راننده ساده‌تر و روان‌تر کند. بخش اصلی این سیستم، پمپ هیدرولیک فرمان است که با ایجاد فشار روغن هیدرولیک، نیروی لازم برای چرخاندن چرخ‌ها را فراهم می‌کند. خرابی یا معیوب شدن این قطعه می‌تواند باعث کاهش ایمنی، سختی در هدایت خودرو و حتی آسیب‌های جدی‌تر به سایر اجزای سیستم فرمان شود. در ادامه به بررسی نشانه‌های خرابی پمپ فرمان هیدرولیک می‌پردازیم تا رانندگان بتوانند در زمان مناسب برای تعمیر یا تعویض آن اقدام کنند.
با اتو مگ همراه باشید
1. سخت شدن فرمان هنگام چرخاندن
یکی از اولین و رایج‌ترین نشانه‌های خرابی پمپ هیدرولیک، سفت شدن فرمان است. در حالت عادی، سیستم هیدرولیک باید فشار کافی برای کمک به راننده در چرخاندن فرمان ایجاد کند. اما اگر پمپ توانایی لازم را نداشته باشد یا فشار روغن کافی تولید نکند، راننده هنگام پیچیدن فرمان احساس سختی و مقاومت خواهد داشت. این مشکل به‌خصوص هنگام حرکت در سرعت‌های پایین یا پارک کردن خودرو بیشتر به چشم می‌آید.
2. صداهای غیرعادی از سیستم فرمان
اگر هنگام چرخاندن فرمان صدای زوزه، جیغ یا غرغر از قسمت موتور یا اطراف پمپ فرمان هیدرولیک شنیدید، احتمالاً پمپ هیدرولیک دچار ایراد شده است. این صداها معمولاً به دلیل کمبود روغن هیدرولیک، وجود هوا در سیستم یا خرابی بلبرینگ‌ها و پره‌های داخلی پمپ ایجاد می‌شوند. نادیده گرفتن این صداها ممکن است به مرور زمان باعث قفل شدن پمپ یا حتی آسیب به شیلنگ‌ها و سوپاپ‌ها شود.
3. نشتی روغن هیدرولیک
یکی از دلایل اصلی از کار افتادن پمپ فرمان هیدرولیک، کاهش سطح روغن هیدرولیک است. اگر زیر خودرو یا اطراف پمپ، شیلنگ‌ها و اتصالات لکه‌های روغن مشاهده کردید، به احتمال زیاد سیستم دچار نشتی شده است. کاهش سطح روغن هیدرولیک باعث می‌شود پمپ تحت فشار بیشتری کار کند و زودتر آسیب ببیند. علاوه بر این، رانندگی با سطح پایین روغن می‌تواند به خرابی کامل پمپ منجر شود.
4. لرزش یا پرش فرمان هنگام چرخاندن
در شرایط عادی، فرمان باید حرکت نرم و روانی داشته باشد. اما اگر پمپ هیدرولیک به‌درستی عمل نکند، ممکن است فرمان هنگام چرخش دچار لرزش یا پرش شود. این مشکل معمولاً ناشی از نوسان فشار روغن، گرفتگی فیلتر یا اختلال در کارکرد سوپاپ‌های سیستم است. احساس ضربه یا تکان ناگهانی در فرمان یکی از هشدارهای جدی خرابی پمپ محسوب می‌شود.
5. افزایش دمای روغن هیدرولیک
روغن هیدرولیک علاوه بر انتقال نیرو، نقش روانکاری اجزای داخلی سیستم را نیز بر عهده دارد. اگر پمپ به درستی کار نکند یا بیش از حد تحت فشار قرار گیرد، دمای روغن افزایش می‌یابد. بالا رفتن دما می‌تواند باعث تغییر ویسکوزیته روغن و کاهش کارایی سیستم شود. در برخی خودروها، تغییر رنگ یا بوی سوختگی روغن نیز می‌تواند نشانه‌ای از خرابی پمپ باشد.
6. کاهش بازگشت فرمان به حالت اولیه
یکی دیگر از نشانه‌های خرابی پمپ فرمان هیدرولیک، بازنگشتن فرمان به حالت مستقیم پس از پیچاندن است. به طور معمول، پس از رها کردن فرمان، سیستم باید با کمک مکانیزم‌های داخلی و فشار روغن، فرمان را به موقعیت اولیه بازگرداند. اما اگر پمپ توان لازم را تولید نکند، راننده باید به صورت دستی فرمان را به حالت مستقیم برگرداند که می‌تواند خطرناک باشد.
7. روشن شدن چراغ هشدار فرمان (در برخی خودروها)
در بسیاری از خودروهای مدرن، چراغ هشدار مخصوص سیستم فرمان بر روی صفحه کیلومتر وجود دارد. روشن شدن این چراغ می‌تواند نشانه‌ای از کاهش سطح روغن هیدرولیک، ایراد در سنسورها یا خرابی پمپ فرمان باشد. هرچند این چراغ همیشه دلیل قطعی خرابی پمپ نیست، اما در صورت مشاهده آن، باید سریعاً سیستم بررسی شود.
8. احساس بوی سوختگی
در برخی مواقع، خرابی پمپ فرمان هیدرولیک باعث فشار بیش از حد بر روغن و گرم شدن غیرطبیعی آن می‌شود. در نتیجه، راننده ممکن است بوی سوختگی از محفظه موتور یا اطراف سیستم فرمان احساس کند. این مسئله نشانه‌ای از اصطکاک زیاد و کاهش روانکاری در داخل پمپ است که اگر نادیده گرفته شود، منجر به قفل شدن کامل سیستم خواهد شد.
عوامل مؤثر بر خرابی پمپ فرمان هیدرولیک
برای درک بهتر نشانه‌های خرابی، باید عوامل ایجادکننده آن نیز بررسی شوند:
- استفاده طولانی‌مدت بدون تعویض روغن هیدرولیک: باعث کاهش کیفیت و آلودگی روغن می‌شود.
- رانندگی در شرایط سنگین یا فشار بیش از حد بر فرمان: به‌ویژه هنگام پارک یا چرخاندن بیش از اندازه فرمان.
- نشتی مداوم روغن: موجب کم شدن سطح روغن و فشار بر پمپ می‌شود.
- خرابی تسمه پمپ هیدرولیک: در صورت شل بودن یا پارگی تسمه، پمپ کارایی خود را از دست می‌دهد.
راهکارهای پیشگیری از خرابی پمپ هیدرولیک
برای افزایش طول عمر پمپ فرمان هیدرولیک و جلوگیری از هزینه‌های سنگین تعمیر یا تعویض، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- بررسی منظم سطح روغن هیدرولیک و تکمیل آن در صورت کاهش.
تعویض دوره‌ای روغن هیدرولیک بر اساس توصیه سازنده خودرو. - اجتناب از چرخاندن بیش از حد فرمان در حالت توقف یا سرعت پایین.
- بازرسی دوره‌ای شیلنگ‌ها و اتصالات برای جلوگیری از نشتی.
- اطمینان از سلامت تسمه پمپ و تعویض آن در صورت فرسودگی.
