Peyman Panjepoor
دلایل احتمالی برای سخت چرخیدن فرمان خودرو
چرخش سخت فرمان خودرو یکی از مشکلات رایج در میان رانندگان محسوب می‌شود. این مسئله، نه‌تنها مانع از تجربه رانندگی نرم و ایمن می‌شود، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از نقص در بخش‌های مختلف سیستم فرمان یا اجزای مرتبط باشد. عملکرد نامناسب فرمان، ارتباط مستقیمی با ایمنی خودرو و کنترل آن در شرایط مختلف جاده‌ای دارد. بررسی دقیق و به‌موقع علت سخت چرخیدن خودرو، از وقوع مشکلات جدی‌تر پیشگیری می‌کند و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد.
با اتو مگ همراه باشید
کاهش سطح روغن هیدرولیک فرمان
روغن هیدرولیک فرمان نقش کلیدی در عملکرد نرم و بدون اصطکاک سیستم فرمان ایفا می‌کند. کاهش میزان این روغن باعث افزایش فشار لازم برای چرخاندن فرمان می‌شود. معمولاً در سیستم‌های فرمان هیدرولیکی، افت سطح روغن به دلیل نشت در شلنگ‌ها، اتصالات یا خود مخزن روغن اتفاق می‌افتد. همچنین استفاده از روغن با ویسکوزیته نامناسب می‌تواند مانع از عملکرد صحیح سیستم شود.
بررسی منظم سطح روغن، استفاده از روانکار توصیه‌شده توسط سازنده و تعویض دوره‌ای آن، به حفظ سلامت سیستم کمک می‌کند. در صورتی که مخزن روغن پر باشد اما چرخش فرمان همچنان دشوار باشد، باید به سایر عوامل توجه کرد.
خرابی پمپ هیدرولیک فرمان
پمپ هیدرولیک، وظیفه تأمین فشار کافی برای انتقال نیروی لازم به چرخ‌ها را بر عهده دارد. این قطعه در صورت بروز نقص یا استهلاک، فشار لازم را تولید نمی‌کند و فرمان دچار سفتی می‌شود. صداهای غیرعادی هنگام چرخاندن فرمان و افت محسوس قدرت کمکی، از نشانه‌های رایج خرابی پمپ هستند.
بررسی عملکرد پمپ نیازمند تست فشار خروجی توسط ابزار مخصوص است. چنانچه پمپ قادر به تولید فشار استاندارد نباشد، باید تعویض یا بازسازی آن در دستور کار قرار گیرد. در برخی موارد، وجود ذرات معلق در روغن نیز باعث آسیب به پره‌های داخلی پمپ می‌شود.
نقص در جعبه فرمان
جعبه فرمان، نیروی چرخشی را به حرکت خطی تبدیل می‌کند و کنترل زاویه چرخ‌ها را بر عهده دارد. هرگونه گیرکردگی در این مجموعه، موجب سخت شدن چرخش فرمان می‌شود. سایش بیش از حد دندانه‌ها، خشک کار کردن یا نشت روغن از اطراف جعبه، علائمی هستند که وجود اختلال را نشان می‌دهند.
در سیستم‌های مدرن، این قطعه با مجموعه‌ای از بلبرینگ‌ها و بوش‌ها همراه است که خرابی هرکدام از آن‌ها نیز بر عملکرد فرمان اثر منفی می‌گذارد. کارشناسان در تعمیرگاه با باز کردن مجموعه، سطح اصطکاک و سلامت قطعات داخلی را بررسی می‌کنند.
مشکل در سیستم فرمان برقی (EPS)
در خودروهایی با سیستم فرمان برقی یا EPS، موتور الکتریکی وظیفه کمک به چرخش فرمان را ایفا می‌کند. عملکرد ناصحیح این موتور یا ماژول کنترل آن، موجب افزایش مقاومت در فرمان می‌شود. گاهی اوقات، اشکال در سنسور موقعیت یا کاهش ولتاژ سیستم برق نیز باعث اختلال می‌گردد.
در این حالت، استفاده از دستگاه دیاگ برای بررسی کدهای خطا ضروری است. اصلاح مشکل در سیستم فرمان برقی معمولاً به تخصص بالا و استفاده از تجهیزات دقیق نیاز دارد. عدم رسیدگی به‌موقع، خطر از دست رفتن کامل کنترل فرمان را به همراه دارد.
بیشتر بخوانید: تفاوت فرمان برقی و هیدرولیک
آسیب یا خشک‌شدن مفصل‌های سیستم تعلیق
سیستم تعلیق خودرو شامل مفصل‌هایی مانند سیبک، میل تعادل و بوش‌هاست که وظیفه انتقال و جذب نیرو را دارند. اگر این اجزا خشک یا دچار شکستگی شوند، فرمان در زمان چرخش دچار مقاومت می‌شود. به‌ویژه سیبک‌های خشک یا شکسته، اصطکاک بالایی ایجاد می‌کنند و چرخش فرمان را با سختی همراه می‌سازند.
توصیه می‌شود مفصل‌ها در بازه‌های مشخص گریس‌کاری شوند و در صورت مشاهده علائم فرسودگی، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام شود. نادیده گرفتن وضعیت این قطعات، آسیب‌های گسترده‌تری به جلوبندی وارد می‌کند.
فشار هوای نامتعادل در چرخ‌ها
هرچند ساده به نظر می‌رسد، اما تفاوت فشار بین چرخ‌های جلو می‌تواند موجب سختی در چرخاندن فرمان شود. فشار کمتر از حد استاندارد، سطح تماس تایر با زمین را افزایش می‌دهد و چرخش را دشوارتر می‌کند. بررسی و تنظیم منظم فشار هوا، یکی از اقدامات پایه‌ای در نگهداری فرمان به شمار می‌رود.
همچنین، وجود پنچری پنهان یا آسیب ساختاری در تایرها، ممکن است باعث عدم تعادل در توزیع نیرو هنگام چرخش شود. بررسی ظاهری و تست باد چرخ‌ها، اطلاعات دقیقی در این زمینه ارائه می‌دهد.
اختلال در هم‌راستایی چرخ‌ها (Wheel Alignment)
تنظیم نبودن زاویه چرخ‌ها، باعث وارد شدن فشار مضاعف به سیستم فرمان و سخت شدن چرخش آن می‌شود. این موضوع، معمولاً با کشش خودرو به یک سمت یا فرسایش نامتعادل لاستیک‌ها همراه است. هم‌راستایی نادرست، نه‌تنها موجب کاهش عمر تایر می‌شود، بلکه کنترل خودرو را نیز دشوار می‌سازد.
برای بررسی این مشکل، باید از دستگاه تنظیم فرمان استفاده کرد. با بازگرداندن زاویه چرخ‌ها به مقادیر استاندارد، فرمان نیز به حالت نرم و طبیعی بازمی‌گردد.
تأثیر سرمای شدید یا توقف طولانی خودرو
در هوای بسیار سرد، روغن هیدرولیک یا گریس قطعات تعلیق غلیظ می‌شود و روانکاری را مختل می‌کند. این مسئله به‌ویژه در خودروهایی که برای مدت طولانی روشن نشده‌اند، بیشتر مشاهده می‌شود. گرم کردن موتور و حرکت آرام اولیه، می‌تواند بخشی از این مقاومت را کاهش دهد.
برای پیشگیری از این وضعیت، استفاده از روانکارهای مناسب با دمای منطقه توصیه می‌شود. همچنین روشن کردن خودرو به‌صورت منظم در فصول سرد، از افت کیفیت عملکرد قطعات جلوگیری می‌کند.
