Peyman Panjepoor
آزمون های ایمنی خودرو در جهان
آزمون ایمنی خودرو به‌عنوان اصلی‌ترین معیار برای ارزیابی امنیت سرنشینان و عابران شناخته می‌شود. هر خودروساز برای عرضه محصول جدید باید خودرو را در شرایط شبیه‌سازی‌شده مورد بررسی قرار دهد. هدف این آزمون‌ها تنها بررسی مقاومت بدنه نیست، بلکه سنجش عملکرد تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی نیز اهمیت دارد. نهادهای بین‌المللی مانند Euro NCAP، IIHS آمریکا و برنامه‌های مشابه در آسیا و استرالیا با استانداردهای متفاوت، سطح ایمنی خودروها را تعیین می‌کنند. آگاهی از این آزمون‌ها نه‌تنها برای خودروسازان بلکه برای خریداران نیز اهمیت فراوان دارد.
با اتو مگ همراه باشید
تست‌های تصادف (Crash Tests)
تست‌های تصادف در مرکز توجه برنامه‌های ایمنی قرار دارند. در این بخش خودرو با سرعت مشخص به موانع سخت یا قابل‌انعطاف برخورد می‌کند تا میزان آسیب‌پذیری بدنه و سرنشینان مشخص شود. برخورد از جلو، جانبی و حتی از عقب، الگوهای اصلی این آزمون به شمار می‌روند.
در تست برخورد از جلو، نیروهای وارده بر ناحیه سر، قفسه سینه و پاهای راننده بررسی می‌شود. آزمایش جانبی نیز میزان نفوذ ضربه به کابین و قدرت کیسه‌های هوا را نشان می‌دهد. برخورد از عقب، بیشتر روی سلامت گردن و ستون فقرات سرنشین تمرکز دارد.
در سال‌های اخیر، تست‌های تصادف با مانکن‌های هوشمند مجهز به حسگرهای دقیق انجام می‌شود. این مانکن‌ها داده‌های گسترده‌ای مانند فشار وارد بر اندام‌های مختلف بدن را ثبت می‌کنند. نتیجه چنین آزمایش‌هایی نقشه دقیقی از ایمنی واقعی خودرو به دست می‌دهد.
آزمون مقاومت سقف و استحکام بدنه
مقاومت سقف یکی از عوامل مهم در بقا هنگام واژگونی خودرو محسوب می‌شود. در این آزمایش، دستگاه‌های هیدرولیکی فشار زیادی بر سقف وارد می‌کنند تا میزان تغییر شکل آن اندازه‌گیری شود. هرچه تغییر کمتر باشد، ایمنی بالاتر ارزیابی می‌شود.
استحکام ستون‌ها، درها و شاسی نیز در این بخش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. خودروهایی که بدنه مستحکم‌تری دارند، در تصادف شدید انرژی ضربه را بهتر جذب می‌کنند. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌ها در طراحی از فولادهای مقاوم یا آلیاژهای سبک اما مستحکم استفاده می‌کنند.
این آزمون‌ها به‌ویژه در SUVها و کراس‌اوورها اهمیت بیشتری دارند، زیرا مرکز ثقل بالاتر احتمال واژگونی را افزایش می‌دهد. سنجش دقیق مقاومت بدنه به خریدار اطمینان می‌دهد که خودرو در موقعیت‌های دشوار، امنیت مناسبی فراهم می‌کند.
تست ترمز و کنترل پایداری
سیستم ترمز مهم‌ترین نقش را در پیشگیری از حادثه بر عهده دارد. در این آزمون، خودرو در سرعت‌های مختلف باید توانایی توقف سریع و ایمن داشته باشد. فاصله توقف روی سطوح خشک، مرطوب و لغزنده بررسی می‌شود تا کیفیت ترمزها مشخص گردد.
علاوه بر این، تست کنترل پایداری یا ESC عملکرد سیستم‌های الکترونیکی کمکی را می‌سنجد. خودرو هنگام تغییر مسیر ناگهانی یا مانور اضطراری نباید تعادل خود را از دست بدهد. این آزمون نشان می‌دهد سیستم‌های ایمنی چگونه با کاهش گشتاور موتور یا اعمال ترمزهای جداگانه مانع انحراف می‌شوند.
ترکیب ترمز قدرتمند و کنترل پایداری هوشمند یکی از معیارهای اصلی کسب امتیاز بالا در رتبه‌بندی ایمنی به شمار می‌رود. رانندگان در شرایط جاده‌ای واقعی بیشترین تأثیر این فناوری‌ها را تجربه می‌کنند.
آزمون سیستم‌های کمک‌راننده و ایمنی فعال
خودروهای مدرن تنها به ایمنی غیرفعال متکی نیستند. ایمنی فعال شامل فناوری‌هایی است که قبل از وقوع حادثه وارد عمل می‌شوند. آزمون این بخش شامل بررسی سیستم ترمز اضطراری خودکار (AEB)، هشدار خروج از خط و کروزکنترل تطبیقی است.
برای مثال، در تست AEB خودرو باید مانع شبیه‌سازی‌شده‌ای را شناسایی و پیش از برخورد ترمز کند. در سیستم هشدار خروج از خط نیز توانایی خودرو برای تشخیص خطوط جاده و اصلاح مسیر بررسی می‌شود. کروزکنترل تطبیقی باید بتواند فاصله ایمن با خودروی جلو را حفظ کند.
این آزمون‌ها ثابت کرده‌اند که فناوری‌های نوین می‌توانند به‌طور مستقیم نرخ تصادفات را کاهش دهند. افزایش توجه خودروسازان به این بخش، آینده ایمنی خودرو را متحول می‌کند.
آزمون حفاظت از عابران پیاده
ایمنی خودرو تنها به سرنشینان محدود نمی‌شود. حفاظت از عابران پیاده نیز در بسیاری از برنامه‌های جهانی جایگاه ویژه‌ای دارد. در این آزمون، برخورد سر و پاهای عابران با کاپوت، سپر و شیشه جلو شبیه‌سازی می‌شود.
طراحی کاپوت با قابلیت تغییر شکل کنترل‌شده و استفاده از مواد نرم‌تر می‌تواند شدت ضربه را کاهش دهد. برخی شرکت‌ها حتی کاپوت‌های فعال طراحی کرده‌اند که هنگام برخورد کمی بالا می‌آید تا فاصله بیشتری برای جذب ضربه ایجاد شود.
اجرای چنین آزمون‌هایی باعث شده مهندسان در طراحی خودرو علاوه بر زیبایی و آیرودینامیک، به ایمنی افراد خارج از خودرو نیز توجه کنند. این روند به ارتقای امنیت شهری کمک بزرگی کرده است.
برنامه‌های ارزیابی ایمنی منطقه‌ای
نهادهای مختلف با استانداردهای متفاوت خودروها را بررسی می‌کنند. Euro NCAP در اروپا، IIHS و NHTSA در آمریکا، و ANCAP در استرالیا از مهم‌ترین مراکز شناخته می‌شوند. هرکدام معیارها و سخت‌گیری‌های مخصوص خود را دارند.
برای نمونه، IIHS تمرکز ویژه‌ای بر آزمون برخورد از جلو با هم‌پوشانی کم دارد که نقاط ضعف طراحی را آشکار می‌کند. Euro NCAP علاوه بر تست‌های کلاسیک، ارزیابی دقیق‌تری از سیستم‌های کمک‌راننده انجام می‌دهد.
این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که هر منطقه بر اساس شرایط جاده‌ای و الگوهای تصادف محلی، قوانین ایمنی خاص خود را تعیین کرده است. مقایسه نتایج آزمون‌ها به خریداران کمک می‌کند تصویری روشن‌تر از سطح ایمنی واقعی خودرو داشته باشند.
نتیجه گیری
آزمون‌های ایمنی خودرو مجموعه‌ای گسترده از بررسی‌های مکانیکی و الکترونیکی را شامل می‌شوند. از تست تصادف و مقاومت بدنه گرفته تا ارزیابی سیستم‌های کمک‌راننده، همه برای افزایش ایمنی طراحی شده‌اند. تفاوت استانداردها در مناطق مختلف تنوع روش‌ها را نشان می‌دهد، اما هدف نهایی همیشه یکسان است: حفظ جان انسان‌ها.
