آینه الکتروکرومیک | تا به حال برایتان پیش آمده است که هنگام رانندگی در شب و به ویژه در جاده‌ها، به علت انعکاس نور خودروی عقبی در آینه وسط خودرویتان، بیناییتان برای مدت کوتاهی در حد ربع ثانیه مختل شده و تحت‌الشعاع قرار بگیرد؟ اگرچه زمان مذکور در حالت معمول بسیار کم و بی‌اهمیت به نظر می‌رسد، اما زمانی که پشت فرمان هستید و علی‌الخصوص در سرعت‌های بالا، همین چند ثانیه می‌تواند بسیار خطرساز باشد.
از گذشته چند راهکار برای رفع این مشکل وجود دارد که یکی از آن‌ها تغییر زاویه آینه بواسطه شاسی زیر آن می‌باشد. در این روش، راننده هنگام رانندگی در شب می‌توانست به کمک یک شاسی زاویه آینه جلو را تغییر دهد و در نتیجه پرتوهای بازتابی توسط آینه جلو تغییر جهت می‌دادند و به چشم راننده برخورد نمی‌کردند.
همانطور که از این توضیحات مشخص است، در این روش نیاز به مداخله هرچند کوچک راننده وجود داشت. از طرفی دیگر این تغییر زاویه همراه با تغییر جهت نور، ممکن بود به کلی نمای عقب خودرو را از چشم راننده پنهان کند. به همین دلیل سازندگان پیشرو در صنعت خودروسازی از جمله فونیکس در خودرویی نظیر تیگو 8 پرومکس اقداماتی کردند که بتوانند با استفاده از تکنولوژی روز آینه‌ای را طراحی کنند که بدون نیاز به اقدامی از سوی راننده، به صورت خودکار از بازتاب مستقیم نور جلوگیری کند. این روش که موضوع مقاله امروزمان نیز هست، همان آینه الکتروکرومیک است که در ادامه به نحوه کارکرد آن و مزایایش خواهیم پرداخت.
آینه الکتروکرومیک چیست؟
آینه الکتروکرومیک همانگونه که از نامش برمی‌آید، نوعی آینه است که رنگ آن در اثر دریافت الکتریسیته تغییر می‌کند. این آینه که به آن فتوکرومیک نیز می‌گویند، متشکل از چند لایه مختلف است که بواسطه آن‌ها در اثر تابش شدید نور رنگش تیره می‌گردد و از انعکاس پرتوهای مزاحم نور به چشمان راننده جلوگیری می‌شود. این پروسه در آینه‌های الکتروکرومیک زمانی آغاز می‌شود که حسگرهای موجود در آینه تشخیص دهند هوا به صورت کلی تاریک است و نور بازتاب شده در آینه، باعث آزار چشم راننده می‌شود. این نوع انعکاس آینه‌های فتوکرومیک از لایه‌های مختلف آن نشات می‌گیرد که با آن‌ها آشنا می‌شویم.
لایه‌های آینه الکتروکرومیک
در مجموع این آینه‌ها از دو سنسور سنجش نور، یک پردازنده و یک لایه ژل الکتروکرومیک تشکیل شده‌اند:
سنسور سنجش نور محیطی (Ambient Sensor)
این سنسور که مسئول سنجش نور محیط است، پشت قاب آینه و رو به جلوی خودرو قرار می‌گیرد. در واقع برای اینکه آینه الکتروکرومیک فقط در طول شب کارایی دارد، این سنسور به منظور تشخیص نور محیط و تشخیص روشن یا تاریک بودن هوا با ارزیابی میزان نور نصب می‌گردد.
سنسور تشخیص نور تابیده شده به آینه (Glare Sensor)
این سنسور در طرف دیگر آینه یعنی رو به داخل اتاق خودرو قرار دارد و مسئول تشخیص تابش شدید نور به آینه جلو است. با توجه به اطلاعاتی که این حسگر دریافت می‌کند و به پردازنده آینه ارسال می‌کند، عملکرد آینه الکتروکرومیک مشخص می‌شود.
پردازنده آینه
پردازش اطلاعات ورودی از هر دو سنسور بر عهده پردازنده آینه است. این پردازنده عملکرد الکتروکرومیک آینه را در صورتی که سنسور نور محیط تاریک بودن هوا را گزارش بدهد و سنسور نور تابیده شده به آینه نیز تابش نور شدید را تشخیص دهد، فعال می‌کند. این فعالیت با ارسال یک جریان الکتریکی به لایه ژله‌ای بین دو شیشه انجام می‌شود.
ژل الکتروکرومیک
در پشت صفحه آینه و بین دو شیشه یک لایه ژل الکتروکرومیک قرار می‌گیرد که هنگام دریافت جریان الکتریکی تیره می‌شود. بنابراین پردازنده آینه با تشخیص شرایطی که ذکر کردیم، یک نیروی الکتریکی به سمت این ژل هدایت می‌کند و با تیره شدن ژل، صفحه آینه نیز تیره می‌شود. طبق یک قانون ساده فیزیک، می‌دانیم که اجسام تیره نور بیش‌تری را نسبت به اجسام روشن جذب می‌کنند. فلذا با تیره شدن آینه نور کمتری به چشم راننده بازتاب می‌شود.
مزایای وجود آینه الکتروکرومیک در خودرو
- پیشگیری از تابش خیره‌کننده: آینه‌های الکتروکرومیک به طور خودکار رنگ خود را تنظیم می‌کنند. بدین ترتیب تابش نور چراغ خودروهای پشت سر را کاهش و دید و ایمنی را برای راننده بهبود بخشند.
- راحتی: آینه‌های الکتروکرومیک به طور خودکار عمل می‌کنند و نیاز به تنظیمات دستی را از بین می‌برند. هرچه یک خودرو نظیر اکستریم TXL پرآپشن‌تر باشد، اهمیت این ساده‌سازی‌ها و اقدامات هوشمند و خودکار خودرو بیشتر به چشم می‌آید.
- سفارشی‌سازی: رانندگان می‌توانند تنظیمات آینه را مطابق با ترجیحات خود شخصی‌سازی کنند، که امکان تجربه رانندگی لذت‌بخش‌تر را فراهم می‌کند.
- دوام: آینه‌های الکتروکرومیک با کیفیت بالایی تولید می‌شوند به همین دلیل عملکرد طولانی مدت در کاربردهای خودرو را تضمین می‌کنند.
انواع آینه هوشمند یا فتوکرومیک
آینه‌های الکتروکرومیک کارایی یکسانی دارند. با این حال در برخی موارد پیشرفته‌تر دارای چند سطح تیرگی هستند که با توجه به میزان شدت نور تابیده‌شده تنظیم می‌شود. همچنین نمونه‌هایی از آینه‌های الکتروکرومیک وجود دارند که به منظور جایگزینی آینه‌های بغل تولید می‌شوند. در بعضی مدل‌ها این آینه‌ها به یک دکمه روشن و خاموش نیز مجهز هستند و صورت تمایل غیرفعال می‌شوند. در این حالت آینه هوشمند خودرو مانند یک آینه معمولی عمل کرده و با وجود تابش نور مستقیم هم تغییر رنگ نمی‌دهد.